หลายคนอาจไม่เคยรู้ว่า เมือกต่างๆ ที่เกาะตามแหล่งน้ำ ไม่ว่าจะเป็นอ่างน้ำ หรือแม้กระทั่งถ้วยชาม ภาชนะที่เราใช้กันอยู่ในชีวิตประจำวัน ที่จริงเจ้าเมือกตัวปัญหานั้นคือ ไบโอฟิล์ม (Biofilm)

ไบโอฟิล์ม(Biofilm) คือ ไบโอฟิล์มเป็นการรวมกลุ่มกันของจุลชีพที่เริ่มจากการเกาะติดบนพื้นผิวที่มีความชื้นสูงหรืออยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีของเหลวล้อมรอบโดยจุลชีพเหล่านี้ร่วมกันผลิตพอลิเมอร์ที่มีลักษณะเป็นเมทริกซ์ประกอบด้วยสารคาร์โบไฮเดรต โปรตีนและกรดนิวคลีอิก ทำหน้าที่เป็นโล่ป้องกันสมาชิกที่อยู่ภายในโครงสร้าง ทั้งนี้สภาพภายในโครงสร้าง รวมทั้งการเจริญและเพิ่มจำนวน มีความแตกต่างจากจุลชีพชนิดเดียวกันที่อยู่ในสภาวะเซลล์เดี่ยว ลักษณะรูปร่างของไบโอฟิล์มมีความแตกต่างกันตามชนิดของจุลชีพ และสภาพแวดล้อมเป็นหลัก

เจ้าปัญหาคือ ไบโอฟิล์ม (Biofilm) จริงหรอ?

เมือก หรือ EPS (Extracellular Polymeric Substances) จะช่วยให้จุลินทรีย์เกาะกับพื้นผิวได้ดีขึ้น ช่วยในการอุ้มน้ำป้องกันไม่เซลของจุลินทรีย์แห้ง ป้องกันเซลจากสารฆ่าเชื้อ ช่วยจับสารอาหารที่จุลินทรีย์ใช้ในการเจริญเติบโต ช่วยให้จุลินทรีย์มีความต้านทานและสามารถอยู่รอดได้ดีในสิ่งแวดล้อม เชื้อจุลินทรีย์ที่พบในไบโอฟิล์มมีทั้งเชื้อรา แบคทีเรีย ไวรัส และโปรโตซัว บางชนิดมีประโยชน์ต่อระบบนิเวศ ขณะที่บางชนิดก่อโรคได้ใน

ไบโอฟิล์มอยู่ตรงไหนบ้าง ?

เคยสงสัยกันใช่ไหมว่าไบโอฟิล์มอยู่ตรงไหนบ้าง จริงๆ แล้ว ไบโอฟิล์มจะเกาะอยู่ ตามบริเวณพื้นผิวที่เปียกและมีความชื้น เช่น ท่อน้ำ สระน้ำ แอร์ แก้วน้ำ ตามภาชนะที่เราใช้อยู่ทุกวันนี้ หรือแม้กระทั้งในปากของเราเอง

เราจะกำจัด ไบโอฟิล์ม ยังไง?

1. การใช้แรงดัน การใช้คลื่นเสียง (Sonication)
2. การใช้น้ำร้อนที่อุณหภูมิ 95 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 100 นาที หรือจะใช้ระบบหมุนเวียนน้ำที่มีอุณหภูมิ 80 องศาเซลเซียส
3. การใช้สารเคมีฆ่าเชื้อชนิด Oxidizing เช่น Chlorine, Ozone, Hydrogen Peroxide
4. ใช้สารเคมีฆ่าเชื้อชนิด Non – Oxidizing เช่น Formaldehyde, Glutaraldehyde

แต่ทั้ง 4 รูปแบบ ไม่สามารถกำจัดได้ 100%

ดังนั้น การกำจัดไบโอฟิล์มจึง เป็นปัญหาที่พบเจอโดยมากโดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริเวณจุดที่เราไม่สามารถทำความสะอาดได้ เช่น ตามท่อน้ำต่างๆ ที่เราใช้ ดังนั้นการใช้ “คลอรีนไดออกไซด์” จึงเป็นทางเลือกในการแก้ไขปัญหานี้เพราะงบประมาณค่าใช้จ่าย และเวลาในการกำจัดไบโอฟิล์ม มีจำกัด